विटनगरस्थित कोसी अस्पतालले सञ्चालन गरेको कोभिड उपचार केन्द्रका संयोजक हुन्, डाक्टर दीपक सिग्देल । पूर्वी नेपालमा आफूलाई अब्बल चिकित्सकको रूपमा स्थापित गर्न सफल डा. सिग्देलले दोस्रो पटक कोसी कोभिड अस्पतालको नेतृत्व गरिरहेका छन् ।

यसअघि पहिलो लहरको कोरोना महामारीका बेला पनि उनै डा. सिग्देलले कोसी कोभिड अस्पतालको नेतृत्व गरेका थिए ।सफल नेतृत्वकै कारण दोस्रो लहरको कोरोना महामारीमा पनि उनकै काँधमा आएको छ प्रदेश १ को कोरोनाविरुद्धको एउटा लडाइँको मोर्चा सम्हाल्ने जिम्मेवारी ।

पहिलो लहरको कोरोना महामारीमा नेतृत्व गरेका कारण यो पटक अरू कसैलाई नेतृत्व गर्न दिने डा सिग्देलको तयारी थियो । तर सबैले अनुभव सङ्गालेको भन्दै डा सिग्देललाई नै कोसी कोभिडको नेतृत्व सुम्पिए । अनि उनले तीन जनाको कोर ग्रुप बनाए । क्रिटिकल केयर रुपेश गामी र संयोजकका रूपमा डाक्टर डेनप्रसाद आचार्यसहितको टिम बनाएर सिग्देल अगाडि बढिरहेका छन् ।

कोसीको कोभिड अस्पतालमा कोरोना सङ्क्रमितको उपचार ९६ वटा बेड भएको नयाँ सुविधासम्पन्न भवनमा गरिरहेको छ । यसै साता मात्र पुरानो भवनबाट नयाँ एचडीयु भएको भवनमा बिरामी सारिएको हो । जसमा ८४ वटा अक्सिजनसहितको बेड छन् भने १३ वटा अक्सिजनविहीन शैय्या छन् । तथापि ननअक्सिजनमा कुनै पनि बेला पोर्ट जोड्ने व्यवस्था मिलाइएको छ । यस्तै २० वटा भेन्टिलेटर छन् । यसमा जुनसुकै बिरामीलाई पनि राख्न सक्ने व्यवस्था छ ।

हाल कोसी कोभिडमा ४५ सङ्क्रमित उपचाररत छन् । ती सबैलाई अक्सिजनको आवश्यता छ । अक्सिजन नचाहिने बिरामीलाई भने कोसी कोभिडले भर्ना लिँदैन । उनीहरू गेटैमा परामर्श दिइ घर फर्काइन्छ । अक्सिजन रिक्वायरमेन्ट नभएका बिरामीलाई होमआइसोलेसनमा बसेर उपचार गर्न सुझाइन्छ । किनभने अरू गम्भीर बिरामीले उपचार नपाउने सम्भावना हुँदा उनीहरूलाई परामर्श दिइ घर फर्काइन्छ ।

‘यहाँ भर्ना हुने बिरामीले पिसिआर रिपोर्ट नेगेटिभ नभइ घर नजाने अडान राख्नुहुन्छ, यसैले पनि हामीले हाम्रो नीति परिवर्तन गरेका हौँ’, डा सिग्देलले केटिए दैनिकसँग भने, ‘डबल भेरियन्टको कोभिड निको हुन समय लाग्छ । यसैले अक्सिजन चाहिने बिरामीलाई मात्र भर्ना लिने गरेका छौँ ।’ आइसियुमा भर्ना भएका बिरामीलाई पिसिआर परीक्षण गरेर आठ दिनमा घर पठाइने र एचडियु वा जेनरल बेडका बिरामीलाई लक्षण हराएपछि डिस्चार्ज गरिने उनले बताए ।

गत चैत २५ गतेबाट अस्पतालले दोस्रो लहरका सङ्क्रमित राख्न थालेको हो । हालसम्म अस्पतालमा कम्तिमा ३० देखि ३२ जनाभन्दा सङ्क्रमित घटेको अवस्था छैन ।

नयाँ ढाँचामा काम

पहिला भने ७ दिनसम्म ड्युटीमा रहेका स्वास्थ्यकर्मी १४ दिन क्वारेन्टाइनमा गएर बस्ने गरेका थिए । थप सात दिन होम क्वारेन्टाइनमा बस्नुपर्ने नियम थियो । यसरी २१ दिनमा उनीहरू पुनः आफ्नो काममा फर्किन्थे । तर, यसपटक सरकारले कोरोना सङ्क्रमितको उपचार गर्ने स्वास्थ्यकर्मीलाई क्वारेन्टाइनको व्यवस्था छैन । जनशक्तिको अभावका कारण क्वारेन्टाइनको व्यवस्था गर्न नसकिएको डा. सिग्देलको भनाइ छ ।

क्वारेन्टाइन नभएका कारण चिकित्सकलाई जोखिम हुन्छ । कोसीले कोभिडविरुद्ध खटिएका स्वास्थ्यकर्मीलाई लक्षण देखिएमा पिसिआर परीक्षण गर्ने र पोजिटिभ आएमा छुट्टीमा जाने तथा क्रिटिकल अवस्था आएमा त्यही उपचार केन्द्रमा राखेर उपचार गर्ने गरेको छ ।

हाल कोसीमा जनशक्तिको हिसाबमा माग गरेको भन्दा कम १२ जना मेडिकल अफिसर छन् । एक सिफ्टमा तीन जना अफिसरले काम गर्छन् । उनीहरूले आठ–आठ र १२ घण्टा गरेर तीन सिफ्टको ड्युटी हुन्छ । र, तीन दिन काम गरेपछि एउटा सिफ्टको एक दिन छुट्टी हुन्छ । स्टाफ नर्स २४ जना छन्, चार जना एचए, कार्यालय सहयोगी चार जना छन् । एउटा सिफ्टमा १९ जनाको टिम छ, जसको नेतृत्व फिजिजियन तथा क्रिटिकल टिमले गर्छन् । र, ती सबैको नेतृत्वचाहिँ डा. सिग्देलले गर्छन् ।

प्रत्यक्ष अवलोकन, जोखिम बढी

पहिलो लहरका क्रममा चिकित्सकको टिमले मनिटरबाट बिरामी हेर्ने काम गर्थ्यो तर अहिले बिरामीको अवस्था गम्भीर हुने भन्दै प्रत्यक्ष (भित्रै छिरेर) उपचार गर्छन् । ठूला कोठा र अक्सिजनको मात्रा हेर्नुपर्ने भएका कारण पनि चिकित्सकले प्रत्यक्ष उपचार गर्नुपर्ने उनको भनाइ छ । यसबाट स्वास्थ्यकर्मीमा थप जोखिम हुने डा सिग्देल बताउँछन् ।

‘स्वास्थ्यकर्मीलाई जोखिम हुने भएका कारण पनि क्वारेन्टाइनको व्यवस्था गर्न हामीले माग गरेका हौँ’, उनले भने, ‘हामीलाई लाग्छ सरकारले हाम्रो माग सुनुवाई गर्नेछ । त्यसबाहेक प्रदेश सरकारले ५० प्रतिशत जोखिम भत्ता दिने बताएको छ । अरू ५० प्रतिशतचाहिँ केन्द्रीय सरकारबाट हामीले अपेक्षा गरेका छौँ ।’